श्री. इंदिरा महिला बहुउद्देशीय सेवाभावी संस्था संचालित श्री. जगदंब गोसेवा केंद्र कोहळी पोस्ट निवघा (बा) ता. हदगाव जि. नांदेड 431712 (महाराष्ट्र)

"गोशाळा" म्हणजे गाईना आश्रयात ठेवणारे स्थान किंवा "गाईच्या सुरक्षित आवासातील स्थान" असा अर्थ आहे. गोशाळा हे सामुदायिक, धार्मिक किंवा पर्यावरणीय उद्देशांसाठी स्थापित केलेले स्थान आहे. ज्यात गाई (गो) आपल्या सुरक्षित आणि देखरेखीत ठेवण्यात येतात.

गोशाळेत विविध प्रजातीची गाई सुरक्षित ठेवली जातात, त्यामुळे गोशाळा एक गाईंचे सुरक्षित आवास स्थान असत. गोशाळेत गाईंना उच्च स्तरावर चारा, पाणी, आरोग्य सुविधा, आणि अन्य किंवा विविध सेवांची योजना केली जाते.

गोशाळा संचालन करणार्या व्यक्ती, समृद्धी, आणि सामाजिक सहभागीत्वात सोडलेल्या गाईंना रक्षण देऊन गौमाता पूजन, गाईंचे संरक्षण, आणि गौसंरक्षणसाठी काम करतात. गोशाळा हे विविध संस्कृती, धर्म, आणि प्राकृतिक संसाधनांचे वापर करून गौसंरक्षणात मदत करते. गोशाळांमध्ये काम करणारे व्यक्ती आपल्या समुदायातील लोकांसोबत सामाजिक संबंध स्थापित करतात आणि सामुदायिक विकासात मदत करतात.

गोशाळा हे गौसंरक्षणातील एक महत्त्वपूर्ण स्थान आहे. ज्यामुळे गौसंरक्षणात सामाजिक वातावरण तयार होते आणि गायांची संरक्षणात मदत होते. हिंदू, जैन, पारशी इत्यादी धर्मात गाय हे पावित्रचे/संपन्नतेचे आणि मांगल्याचे प्रतीक आहे. हिंदू धर्मात वैदिक काळापासून गाईंना महत्वाचे स्थान आहे. गोमुत्राला देखील विशेष धार्मिक व वैदयकीय महत्व आहे. प्राचीन काळापासून गाय हे प्रामुख्याने दूध, दही, ताक, तूप, लोणी ई. दूधजन्य पदार्थासाठी तसेच शेती करीता उपयुक्त पशुवंश पैदासीसाठी पाळली जाते. गाईच्या विविध उपजाती (देवनी, डांगी, खिल्लार, गीर, लाल कंधारी, ई.) समावेश होतो.

जगातील सर्वात प्राचीन ग्रंथ "ऋवेद" आहे. त्यात गाईंचे स्थान उच्च आहे. असे सांगणारा एक मंत्र आहे.

माता रुद्राणां दुहिता वसूनां स्वसादित्यांना अमृतस्य नाभि:|
प्र नु वोचं चिकितुषे जनाय मा गां अनामा आदिती वधिष्ट ||